Büyük markaların rekabete girmek için yeteri kadar bütçesi olsa da orta ve küçük markaların büyük markalarla rekabet etmesi oldukça zordur. Çünkü geleneksel pazarlama ciddi bir bütçe istemektedir. Bu anlamda gerilla pazarlama, orta ve küçük markalara avantaj sağlamaktadır. Bunun nedeni gerilla pazarlamasının hayal gücü ve yaratıcılıktan beslenmesidir.
Çok uzak bir tarihçesi olmayan gerilla pazarlama, günümüzde birçok marka tarafından aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Gerilla pazarlamasının tüketiciler üzerinde bıraktığı etkiler dolayısıyla markanın satışları ve dolayısıyla markanın bilinirliği artmaktadır. Geleneksel pazarlamanın aksine satışa değil kâra odaklanan gerilla pazarlama, aynı zamanda dinamik bir bakış açısına sahiptir. İnsan psikolojisiyle de ilişki içerisinde olması, gerilla pazarlamanın geleneksel pazarlamaya göre üstünlüğünü açıkça belirtmektedir. Ek olarak tüketici kitlesini sürprize uğratan gerilla pazarlama, bu anlamda da geleneksel pazarlamanın önüne geçmiştir. Gün geçtikçe daha çok markanın kullandığı gerilla pazarlama tekniği, geniş kitlelere ulaşmayı amaçlayan bir stratejidir.
Gerilla pazarlamanın tarihine bakacak olursak oldukça yakı bir tarihte ortaya çıktığını görebiliriz. İlk kez Jay Conrad Levinson tarafından ortaya atılan bu kavram, 1984 yılında Levinson’un yazmış olduğu bir pazarlama kitabında yer alarak literatüre geçmiştir. Kavramın ortaya çıkış hikayesi ise oldukça ilginç. Bir üniversitede eğitim veren Levinson, bir gün öğrencilerine dersle ilişkili bir kaynak kitap bulmaya söz verir. Bunun üzerine civardaki tüm kütüphanelerde kaynak arayan Levinson ne yazık ki eli boş döner. Çünkü 1980’lerde düşük bütçeli kişilere uygun bir pazarlama kitabı bulunmuyordu. “Bir kere söz verdim.” Diyen Levinson, öğrencileri için bizzat kendi eliyle bir liste çıkarttı. 57 maddelik olan bu liste gerilla pazarlamanın temellerini atmış oldu. Bu şekilde günümüze kadar gelen gerilla pazarlama, halen aktif olarak birçok marka pazarlama stratejisi olarak kullanmaktadır. Kısacası kavramın literatüre girişi Jay Conrad Levinson tarafından gerçekleşmiştir.
Gerilla pazarlama yönteminin daha detaylı tarihçesine baktığımızda 1960’lı yıllarda Amerika ticaret sektöründe yer alan bir kavram olduğunu görebiliyoruz. Az maliyetle yüksek kârın elde edildiği bu teknik, pek çok marka tarafından aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Geleneksel pazarlamadan epey uzak olan bu teknik, özellikle orta ve küçük markalar tarafından epey sevilmektedir. Yüksek sermayenin gerekmediği bu pazarlama stratejisinde ihtiyacınız olan tek şey hayal gücünüz ve yaratıcılığınız. Temel olarak hayal gücüyle tüketici kitlesini şaşırtıp ilgisini çekmeyi amaçlayan bu pazarlama tekniği birçok avantaj barındırmaktadır.
Gerilla pazarlamanın birçok avantajının bulunmasından ötürü markalar severek tercih etmektedir. Alışılmadık reklamcılığın olması tüketici kitlesinin ilgisini çekerek markanın tercih edilme oranını arttırmaktadır. Geleneksel pazarlamada yer almayan bu reklam türü, gerilla pazarlamanın temellerinden birini oluşturmaktadır. Özgünlük sunması ve markanın viralleşmesi de gerilla pazarlamanın diğer avantajlarından bazılarıdır. Yüksek bütçelerin ayrılması gerekmeden rahatlıkla uygulanabilen gerilla pazarlama stratejisi hem orta hem küçük hem de büyük markalar tarafından tercih edilmektedir. Yapılan özgün reklam şekillerinden dolayı markanın viralleşmesi bir yerde kaçınılmazdır. Standart reklamlar, günümüz insanına eskisi gibi ilgi çekici gelmemektedir. Gerilla pazarlama stratejisi, reklamlarıyla ilgi odağı olmaktadır. Çünkü geleneksel pazarlamada insan manipülasyonu söz konusu iken gerilla pazarlama stratejisinde insanlar, onlardan bir şeyin alınmadığını ve manipüle edilmediğinin farkındadır. Bu kadar çok avantajı olan gerilla pazarlamanın elbette ki dezavantajı olduğu noktalar da bulunmaktadır.
Gerilla pazarlamanın da avantajlarının yanında dezavantajları bulunmaktadır. Zaman yatırımının gerilla pazarlama stratejilerinde büyük bir yer kapladığı bilinmektedir. Çok fazla zaman yatırımının yapılmasına rağmen başarı elde edilemeyebilir. Bu da diğer bir dezavantajı olan tahmin edilemezliğini beraberinde getirmektedir. Çeşitli riskleri de beraberinde getiren gerilla pazarlama stratejisi zaman zaman görünürlük hatasına da neden olarak başarılı olamayabilir. Bunun için gerilla pazarlama stratejisi uygulamak isteyen bir marka çeşitli riskleri kabul ederek iş yapmalıdır. Ek olarak yapılan pazarlamanın yanlış yorumlanma gibi bir durumu da olabilmektedir. Sonuç olarak bu pazarlama stratejisi, doğru bir yolla yapıldığı taktirde büyük markaların yüksek bütçeler ayırdığı reklamlardan dahi daha başarılı olabilmektedir. Markanın stratejiyi uygularken risklere rağmen doğru bir yol izlemesi oldukça önemlidir. Planlı hareket etmek de dezavantajları en aza indirgeyen adımlardan biridir. Ayrıca iş birliklerine açık olmak da dezavantajları indirgeyecek bir durum olmaktadır. Dezavantajlarına rağmen gerilla pazarlama stratejisi oldukça etkili bir pazarlama çeşididir.
Gerilla pazarlama birkaç çeşit olsa da en önemli 3 türü günümüzde sıklıkla kullanılmaktadır. Dış mekan, iç mekan ve etkinliğe ürün yerleştirme şeklinde olan bu türlere gelin yakından bakalım.
Dış Mekan Gerilla Pazarlama: Dış ortamlarda bulunan hemen hemen her şeyde reklam yapmak diyebiliriz. Önceden var olan şehir, yol, araç gibi yapılara ürün yerleştirmeyi yaratıcı yollardan yapmak tam anlamıyla “dış mekan gerilla pazarlamanın” tanımını oluşturuyor.
İç Mekan Gerilla Pazarlama: Dış mekan gerilla pazarlamanın iç mekan halidir. Tren istasyonları, bina içleri, üniversite kampüs binaları gibi yerler iç mekan gerilla pazarlamanın yapılabileceği alanlardan bazılarıdır.
Etkinliğe Ürün Yerleştirme ile Gerilla Pazarlama: Spor oyunu, konser, sinema gibi etkinliklerde izleyicilere ürünü veya hizmeti tanıtmak şeklinde tanımlanabilir. Çevremizde etkinliğe ürün yerleştirerek gerilla pazarlamanın yapıldığını sıklıkla görebiliriz.
Gerilla pazarlamanın temelinde olan birkaç ilke bulunmaktadır. Bu ilkelerin başarılı bir şekilde uygulanması, gerilla pazarlamanın işe yaraması adına oldukça önemlidir. İşte gerilla pazarlamanın ilkeleri:
“Gerilla pazarlama” kavramını literatüre sokan Jay Conrad Levinson’a göre gerilla pazarlama stratejisini başarılı bir şekilde uygulamanın 10 adımda mümkün olabilir. İşte o 10 adım: